مدل بازاریابی ساستک (SOSTAC) چیست؟ 6 مرحلهی آن کدامند؟
ساستک (SOSTAC) یک مدل برنامه‌ریزی بازاریابی است که از شش مرحله تشکیل شده است. مدل بازاریابی ساستک اولین بار در دهه‌ی نود میلادی و توسط PR Smith معرفی شد. این مدل مارکتینگ بر پایه‌ی شش مرحلهی Situation/موقعیت، Objectives/اهداف، Strategy/استراتژی، Tactics/تاکتیک‌ها، Action/اقدام و کنترل/Control طراحی شده است. این مدل که هر مرحلهی آن نیز به بخش‌ها و مراحل ریزتری طبقه‌بندی می‌شوند یکی از انواع محبوب مدل‌های بازاریابی دیجیتال است.
6 مرحلهی ساستک (SOSTAC) کدامند؟
در این بخش به صورت دقیق‌تر به بررسی هر یک از حروف مدل SOSTAC می‌پردازیم تا ببینیم هر یک چه معنایی دارند و نقش آنها در این مدل بازاریابی چیست.
1. موقعیت/Situation: کسب و کارتان در چه موقعیتی است؟
کلید یک ساستک قدرتمند و اثربخشی، داشتن یک تحلیل و آنالیز عمیق و دقیق از وضعیت کسب و کارتان است. این مرحله، اساس تمامی مراحل بعدی این مدل بازاریابی از جمله استراتژی و تاکتیک‌هاست. بررسی عملکرد فعلی، بازخورد مخاطبان و مشتریان و آنالیز فرصت‌ها و تهدید‌های موجود در بازار و همچنین بررسی وضعیت و عملکرد رقبا همگی بخشی از آنالیز موقعیت هستند.
2. اهداف/Objectives: می‌‌خواهید کسب و کارتان در چه موقعیتی باشد؟
اهداف کسب و کارتان چیست؟ اهدافی که در برنامه‌های بازاریابی تعیین می‌کنید باید با اهداف کلی کسب و کارتان هماهنگی باشند.
3. استراتژی/Strategy: کسب و کارتان چطور باید به موقعیت مورد نظر برسد؟
استراتژی همان برنامه‌ای است که بر اساس آن به سمت اهدافتان حرکت خواهید کرد. استراتژی خود را به صورت قدم به قدم روی کاغذ بیاورید و به یاد داشته باشید که پیش از نوشتن استراتژی باید مخاطب هدف خود را شناسایی کرده باشید؛ مخاطب شما کیست؟ از چه کانال‌هایی می‌توانید با آنها ارتباط بگیرید؟ چه ارزشی می‌توانید به آنها ارائه کنید؟
4. تاکتیک‌ها/Tactics: کسب و کارتان برای اجرای استراتژی به چه ابزارهایی نیاز دارد؟
برای اجرای استراتژی خود از چه ابزارهایی کمک می‌گیرید؟ کدام ابزارها باید بروزرسانی شوند یا با ابزاری متفاوت و جدید جایگزین شوند؟ کانال‌های بازاریابی آنلاین را رصد کنید تا ببینید بهترین شیوه‌ای که می‌توانید خودتان را به مخاطبان معرفی کنید در چه پلتفرمی است و برای حضور موثر در آن پلتفرم از چه تاکتیک‌ها و شیوه‌هایی باید کمک بگیرید.
5. اقدام/Action: برنامه‌ی اجرایی کسب و کارتان چیست؟
برنامه‌ی زمانی استراتژی کسب و کارتان به چه صورت است؟ وظایف و مسئولیت‌های هر فرد چیست و عملکرد اعضای تیم چطور ارزیابی می‌شود؟ داشتن یک برنامه‌ی اجرایی دقیق کمک می‌کند تا بدانید تیم شما از عهده‌ی کدام بخش‌های استراتژی برمیاید و برای کدام تسک‌ها باید برون‌سپاری کرده و از خدمات دیگر کسب و کارها استفاده کنید.
6. کنترل/Control: کسب و کارتان چطور اقدامات را بررسی و ارزیابی می‌کند؟
معیارهای ارزیابی اصلی هر تاکتیک را مشخص کنید. عملکرد هر فرد و هر مرحله در کدام بازه‌های زمانی ارزیابی می‌شوند و گزاش عملکرد دقیقاً شامل چه اطلاعات و داده‌هایی است؟
چرا باید از مدل بازاریابی ساستک استفاده کنیم؟
فریمورک SOSTAC شیوه‌ای بسیار کاربردی برای سازمان‌دهی برنامه‌های اجرایی هر سازمانی است. این الگو ساختار سرراستی دارد و اجازه می‌دهد تا اهداف و تسک‌های بزرگ را به بخش‌های کوچک و قابل مدیریت تقسیم کنید. مدل SOSTAC ویژگی‌هایی دارد که در ظاهر بدیهی به نظر می‌آیند اما به گونه‌ای طراحی شده که هر کسب و کاری با هر اندازه‌ای از بودجه و نیروی انسانی می‌تواند برای رشد بر روی آن حساب کند.
یکی از ویژگی‌های مهم ساستک قرار دادن اهداف پیش از اقدامات است؛ اینکه بدانیم موفقیت در نظرمان چه شکلی است نقش پررنگی در محقق کردن آن ایفا می‌کند. بدون در اختیار داشتن یک هدف بازاریابی شفاف، طراحی و اجرای مارکتینگ به هر شکلی به فرایندی آزاردهنده بدل خواهد شد. از طرفی تعیین هدف نیز همواره کار آسانی نیست. طبیعتاً همه‌ی کسب و کارها به طور کلی دنبال مخاطب، مشتری و فروش بیشتر هستند اما اهداف علاوه بر شفاف بودن باید دقیق و واقع‌گرایانه نیز باشند و ساستک با تشویق کسب و کارها به آنالیز و تحلیل دقیق وضعیت خود و رقیبانشان، به آنها در ترسیم تصویری واضح‌تر از موقعیتی که در آن قرار دارند و موقعیتی که می‌خواهند و می‌توانند به آن دست یابند، کمک می‌کند.
اینکه بدانیم کجا هستیم و می‌خواهیم به کجا برویم یک مسئله است و اینکه بدانیم چگونه می‌توانیم از موقعیت فعلی خود به هدف مورد نظر دست یابیم مسئله‌ای کاملاً متفاوت است. ساستک اینجا نیز در مرحله استراتژی به کسب و کارها فرصت می‌دهد تا برنامه‌ها و اهداف بلندمدت خود را تعیین کرده و سپس به کمک تاکتیک‌ها این اهداف را به بخش‌هایی خرد و قابل دستیابی تقسیم کنند.
این واقعیت که ساستک تازه در مرحلهی پنجم و یکی مانده به آخر کسب و کارها را به عمل و اقدام فرا می‌خواند نشان می‌دهد که فرایند تعیین هدف، تعیین مسیر و تعیین ابزارها و روش‌هایی که ما در مسیر مورد نظر به سوی هدف نهایی سوق می‌دهند چقدر مهم است. در بخش بعدی شش مرحلهی ساستک را مرور می‌کنیم کمی دقیق‌تر با این مدل مارکتینگ آشنا شویم.
1023081746نکته‌ی پایانی
ساستک یک استراتژی بازاریابی است که به همه‌ی فعالیت‌ها و عملکرد کسب و کارها ساختاری مشخص و قابل اتکا می‌دهد و کمک می‌کند تا اقدامات بازاریابی هر کسب و کاری با اهداف نهایی و اصلی آن هماهنگ و در یک جهت باشد. ساستک کمک می‌کند تا بودجه، عملکرد و اثرگذاری کمپین‌های بازاریابی خود را به شکلی دقیق و بهینه ارزیابی و بررسی کنید.